Oddział Partyzancki AK por. Romualda Ziółkowskiego „Sama”

Oddział Partyzancki AK por. Romualda Ziółkowskiego „Sama”
Oddział Partyzancki AK por. Romualda Ziółkowskiego „Sama”

Byli synami tej ziemi. W zdecydowanej większości pochodzili z miasteczek oraz wiosek przedwojennego powiatu brzezińskiego m.in.: z Koluszek, Brzezin, Głowna, Jeżowa, Rogowa, Przyłęku. Wychowani w patriotycznym duchu II Rzeczypospolitej jako bardzo młodzi ludzie, na ochotnika przystąpili do konspiracji niepodległościowej w ramach różnych organizacji – Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, czy Batalionów Chłopskich. Ich losy splotły się w drugiej połowie 1944 r. w jedynym na terenie Obwodu Brzeziny – Koluszki oddziale partyzanckim AK pod dowództwem ppor. Romualda Ziółkowskiego „Sama”.

Czytaj więcej...

„Wyzwolenie” Co działo się w Koluszkach w styczniu 1945 r.?

Co roku w połowie stycznia odżywa dyskusja, czy w 1945 r. było „wyzwolenie”? Otóż przez cały okres powojenny użycie tego słowa domyślnie oznaczało zakończenie okupacji niemieckiej poprzez wejście do danej miejscowości oddziałów radzieckich lub polskich w końcowej fazie II wojny światowej. Wielu historyków podnosi dziś tezę, że jakie to było wyzwolenie skoro Polska straciła suwerenność na 45 lat?

Czytaj więcej...

11 listopada 1944 r – niepodległość krzyżami się mierzy…

11 listopada 1944 r – niepodległość krzyżami się mierzy…
11 listopada 1944 r – niepodległość krzyżami się mierzy…

11 listopada świętujemy odzyskanie niepodległości przez Polskę. Niepodległości tej w czasie II wojny światowej musieliśmy bronić i ponownie o nią walczyć. Traf chciał, że 11 listopada 1944 roku nasz lokalny Oddział Partyzancki „Sama” stoczył swoją najcięższą potyczkę z oddziałami niemieckimi, którą okupił życiem 2 swoich podchorążych.

Czytaj więcej...

Zbrodnia Katyńska to także zbrodnia na Koluszkowianach

Zbrodnia Katyńska to także zbrodnia na Koluszkowianach
Zbrodnia Katyńska to także zbrodnia na Koluszkowianach

2 marca 1940 roku Ławrientij Beria skierował do Józefa Stalina tajną notatkę nr 794/Б, w której po zdefiniowaniu, że polscy jeńcy wojenni (14 736 osób – w tym 97 % Polaków) oraz więźniowie w więzieniach Zachodniej Białorusi i Ukrainy (18 632 osoby, z tego 1207 oficerów i 5141 policjantów – ogółem 57 % Polaków) stanowią zdeklarowanych i nierokujących nadziei poprawy wrogów władzy sowieckiej.

Czytaj więcej...

Obrona Przeciwlotnicza Koluszek, Gałkowa, Regien i Niewiadowa we wrześniu 1939 roku

Działon armaty przeciwlotniczej wz. 36
Działon armaty przeciwlotniczej wz. 36

Wiadomo, że Koluszki były bombardowane we wrześniu 1939 r., wiadomo, że były ważnym węzłem kolejowym. Wiadomo, że w Gałkowie i Regnach były składnice wojskowe, a w Niewiadowie Zakłady Chemiczne „Nitrat”. Mało kto jednak wie, że miejsca te były bronione prze dość silną, aczkolwiek mało liczną obronę przeciwlotniczą. W przypadku Koluszek – nie był to jakiś stary pojedynczy karabin maszynowy (co jest powielone m.in. w „Dziejach Koluszek”), lecz cała bateria dział przeciwlotniczych i kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych.

Czytaj więcej...

Koluszki podczas września 1939 roku

Żołnierze niemieccy na dworcu w Koluszkach
Żołnierze niemieccy na dworcu w Koluszkach

Koluszkowski węzeł kolejowy w przedwojennej Polsce stanowił bardzo ważny punkt strategiczny i logistyczny. Z tego miejsca rozchodziły się linie kolejowe w 4 kierunkach, tutaj była duża stacja osobowa o wielu torach, tuż obok była stacja towarowa Słotwiny (Koluszki Rozrządcze) o wielu bocznicach. Te czynniki umożliwiały w miarę szybki załadunek i rozładunek pociągów. Do przewiezienia wojsk północnego zgrupowania Armii „Prusy” transportami kolejowymi Sztab Główny wyznaczył kilka linii kolejowych przebiegających przez m.in. Koluszki.

Czytaj więcej...

Żydzi w Koluszkach w czasie II Wojny Światowej

Fragment listu z getta w Koluszkach.
Fragment listu z getta w Koluszkach.

Powszechny Spis Ludności przeprowadzony 21 września 1921 roku wykazał na terenie dzisiejszego miasta Koluszki 557 osób wyznania mojżeszowego, 446 spośród nich deklarowało narodowość żydowską. Największy procentowy udział Żydów w strukturze społecznej przedstawiał się we wsiach Koluszki Kolonia – 29% i Wypalenisko – 22,5%. W skali dzisiejszych granic miasta było to 11,74% ludności.

Czytaj więcej...

Historia obozu Baudienstu w Kaletniku oraz jego rozbicia przez Oddział „Sama”

Historia obozu Baudienstu w Kaletniku
Historia obozu Baudienstu w Kaletniku

Niemiecki okupant dążył do jak największego wykorzystania potencjału ludzkiego podbitej Polski w tym celu powstała Polska Służba Budowlana (Polnischer Baudienst). Utworzono ją na podstawie zarządzenia Generalnego Gubernatora Hansa Franka z 1 grudnia 1940 r. Wszystkimi placówkami Służby Budowlanej kierowali Niemcy oddelegowani do tych zadań ze Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst, RAD). Rekrutacja odbywała się na zasadzie poboru niektórych roczników spośród zamieszkałych w Generalnym Gubernatorstwie mężczyzn. Okres odbywania Służby Budowlanej trwał początkowo 3 – 6 miesięcy, ale mógł być w razie potrzeby przedłużony. Z czasem władze hitlerowskie grupowały robotników w obozach mieszkalnych. Było to spowodowane masowym uchylaniem się powołanych do Baudienstu młodych ludzi od słabo płatnej (żołd wynosił 1 złoty dziennie) i wyczerpującej pracy fizycznej (prace melioracyjne, budowa dróg i linii kolejowych). Osadzanie w strzeżonych obozach stało się powszechną regułą na przełomie lat 1942–1943.

Czytaj więcej...