Internetowe Muzeum Koluszek

25 maja 2018 roku młodzież ze szkół podstawowych oraz gimnazjów z terenu Gminy Koluszki wzięła udział w kolejnej odsłonie gry miejskiej „Śladami Historii” organizowanej przez Stowarzyszenie Historia Koluszek. Tegoroczny temat obejmował ostatnie 150 lat historii Koluszek, a na uczniów czekały liczne zadania, zagadki oraz test. Na wiele z nich należało odpowiedzieć posługując się wskazówkami, które prowadziły uczestników na miejsce związane z danym pytaniem, trudniejsze zaś sprawdzały wiedzę młodzieży, która była na bardzo wysokim poziomie. Uczestnicy odwiedzili najważniejsze miejsca związane z historią naszego miasta. Były to m.in. Kościół pw. Niepokalanego Poczęcie NMP, grób ks. Ignacego Dąbrowskiego, Kapliczkę przy rondzie im. św. Jana Pawła II, budynek przyszłego muzeum Koluszek oraz miejsca związane z pamięcią narodową.

Nasze stowarzyszenie rozpoczyna cykl wycieczek pieszych i rowerowych mających odkrywać karty historii poprzez aktywny wypoczynek. Pierwsza wycieczka odbyła się 6 maja 2018 roku i biegła śladami cmentarzy ewangelickich w Gminie Koluszki. Wzięło w niej udział ponad 30 osób. Wyruszyliśmy z parku w Koluszkach, zwiedzając kolejno cmentarze ewangelicko – augsburskie w Katarzynowie, Stamirowicach, Leosinie i leżący już poza gminą Koluszki cmentarz w Mikołajowie.

Koluszki mają w swojej historii wiele wątków, których sami mieszkańcy tego miasta nie są świadomi. Wiele osób łączy wydarzenia z przeszłości z już niemal legendarną koleją. I słusznie, bo to właśnie dzięki niej miasto nabrało rozpędu, przeistaczało się, przechodziło proces stałej urbanizacji i rozrostu. Świadomi są tego ludzie teraz, tak samo jak świadomi byli kiedyś. W szczególności osoby, które nie były mieszkańcami Koluszek, ale znani są z kart historii całej Polski, a niekiedy nawet Europy i świata.

Wiadomo, że Koluszki były bombardowane we wrześniu 1939 r., wiadomo, że były ważnym węzłem kolejowym. Wiadomo, że w Gałkowie i Regnach były składnice wojskowe, a w Niewiadowie Zakłady Chemiczne „Nitrat”. Mało kto jednak wie, że miejsca te były bronione prze dość silną, aczkolwiek mało liczną obronę przeciwlotniczą. W przypadku Koluszek – nie był to jakiś stary pojedynczy karabin maszynowy (co jest powielone m.in. w „Dziejach Koluszek”), lecz cała bateria dział przeciwlotniczych i kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych.

Niemiecki okupant dążył do jak największego wykorzystania potencjału ludzkiego podbitej Polski w tym celu powstała Polska Służba Budowlana (Polnischer Baudienst). Utworzono ją na podstawie zarządzenia Generalnego Gubernatora Hansa Franka z 1 grudnia 1940 r. Wszystkimi placówkami Służby Budowlanej kierowali Niemcy oddelegowani do tych zadań ze Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst, RAD). Rekrutacja odbywała się na zasadzie poboru niektórych roczników spośród zamieszkałych w Generalnym Gubernatorstwie mężczyzn. Okres odbywania Służby Budowlanej trwał początkowo 3 – 6 miesięcy, ale mógł być w razie potrzeby przedłużony. Z czasem władze hitlerowskie grupowały robotników w obozach mieszkalnych. Było to spowodowane masowym uchylaniem się powołanych do Baudienstu młodych ludzi od słabo płatnej (żołd wynosił 1 złoty dziennie) i wyczerpującej pracy fizycznej (prace melioracyjne, budowa dróg i linii kolejowych). Osadzanie w strzeżonych obozach stało się powszechną regułą na przełomie lat 1942–1943.